Een groot deel van de Haagse Joodse bevolking is tijdens de Tweede Wereldoorlog weggevoerd. Van de circa 14.000 uit Den Haag gedeporteerde Joodse inwoners werden er zeker 12.000 vermoord. Dit gruwelijke gegeven verdient aandacht en een plek waar op waardige wijze kan worden herdacht, een plek waar de herinnering terugkomt, een plek middenin de voormalige Joodse wijk. Vanaf het einde van de zeventiende eeuw tot aan de Tweede Wereldoorlog was de plaats waar nu het Rabbijn Maarsenplein ligt het hart van de Joodse buurt.

Op dit plein waren al het Kindermonument en een replica van de bronzen plaquette met de naam ‘Rachel weent’ aanwezig. Beide gedenktekens zijn opgericht ter nagedachtenis aan de Joodse kinderen in Den Haag die in de Tweede Wereldoorlog zijn omgekomen. Het origineel van de plaquette ‘Rachel weent’ is te zien in het Museon, in de themazaal ‘Kind in Oorlog’.

Op het plein is nu een nieuw monument geconcipieerd en vervaardigd door de Haags/Israëlische kunstenaar Anat Ratzabi, die door middel van bestaande en nieuwe symboliek een plaats heeft gecreëerd, middenin de binnenstad van Den Haag, waar in rust herinnerd en herdacht kan worden.

Anat Ratzabi, ontwerper en maker van het monument:

“Het is belangrijk en ook een enorme verantwoordelijkheid om de herinnering van hen die niet terug zijn gekeerd levend te houden, maar ook om de eeuwige impact van de Holocaust duidelijk te maken aan de mensen van vandaag en morgen, . De identiteit van onze samenleving verandert en ik herken de absolute noodzaak een nieuwe generatie te bereiken en het historische bewustzijn over wat kan gebeuren levend te houden.

Het monument is ontworpen met de intentie om de bezoeker te inspireren en aan te zetten tot zelfreflectie. Het is bedoeld om compassie en tolerantie op te roepen.

Het ontwerp is erop gericht om op de juiste plek op het plein en in harmonie met de hele omgeving, één inspirerend geheel te creëren. Bij het ontwikkelen van het concept Joods Monument en Gedenkplek, is het integreren van de noodzaak, doelen en ambities van de Joodse Gemeenschap enerzijds, met het beleid & bestemmingsplannen van de gemeente Den Haag voor het Rabbijn Maarsenplein anderzijds een leidraad geweest.”

Anat Ratzabi

Amalek gravure

Plaquette ‘Rachel weent…’

Rabbijn Maarsenplein

Het oudste beeld uit 1948 (een kopie) is de plaquette ‘Rachel weent…’. Het is een herinnering aan de weggevoerde Joodse kinderen en toont het verdriet. Op dit plein speelden vroeger de Joodse kinderen en werd er gelachen, het was in de oorlog het schoolplein van de Joodse school. Dat wordt in herinnering gebracht door het Joods Kindermonument.

De grote Davidster met daarin vier wanhopige mensen werd in 1967 als herinnering aan de Joodse slachtoffers geplaatst aan de Gedempte Gracht. Het staat bekend als het Amalek monument omdat er in de tekst een verwijzing staat naar een bijbels verhaal over Amalek, de vijand van het Joodse volk.

De zes stenen ovale stenen refereren aan de zes miljoen vermoorde joden. Op elke zitplaats is aan beide kanten het symbool van één van de twaalf stammen van Israël aangebracht. Dit symboliseert dat allen, ongeacht afkomst of positie, uiteindelijk de moordmachine van de nazi’s werden binnengetrokken.

Ga zitten, kijk naar de monumenten, sluit de ogen en luister naar het gelach en geroezemoes van de oude Joodse Buurt.