Opdat zij niet
vergeten worden
Stichting Joods Monument Den Haag
De stichting stelt zich ten doel het realiseren en in stand houden van een passend monument ter herinnering aan de in de Tweede Wereldoorlog vermoorde Haagse Joden. Dit monument wordt verwezenlijkt ten behoeve van de Haagse bevolking en met name de jeugd in het algemeen en de Joodse gemeenschap in het bijzonder.
Na realisatie is het monument overgedragen aan de Gemeente Den Haag.
400 jaar geschiedenis
Tijdens de Tweede Wereldoorlog is een groot deel van de Haags Joodse bevolking gedeporteerd en daarna vermoord in concentratiekampen. Ruim 14.000 Haagse Joodse inwoners zijn gedeporteerd, waarvan er zeker 12.000 zijn vermoord. Daarmee is Den Haag de tweede stad van Nederland als het gaat om aantallen gedeporteerde en omgebrachte Joodse inwoners.
Inmiddels is het ruim 70 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog is afgelopen en kende Den Haag nog geen passend monument waar haar Joodse inwoners herinnerd en herdacht konden worden. Dat is de reden waarom Stichting Joods Monument Den Haag het initiatief heeft genomen om midden in de oude Joodse buurt in Den Haag een monument op te richten ter herinnering aan en herdenking van de gedeporteerde en vermoorde Haagse Joodse inwoners. Opdat zij niet vergeten worden.
In opdracht van de stichting heeft kunstenares Anat Ratzabi een ontwerp voor een betekenisvol monument gemaakt. Het monument kent verschillende onderdelen, en integreert tevens het bestaande Amalek-monument aan de Gedempte Gracht tot een prachtig en historisch monument, middenin de oude Joodse wijk. Den Haag -en in het bijzonder de Joodse gemeenschap- krijgt hierdoor de mogelijkheid om naar één plek te gaan om te herdenken en te herinneren.
Vroeger hing het Amalek Monument op de Gedempte Gracht in Den Haag. Het is in 1967 gemaakt door Dick Stins en na een renovatie in 2007 weer onthuld. Het is in de vorm van de Davidster. In de Davidster is een gezin dat bescherming zoekt en aan hun voeten is een afbeelding van een slachtoffer van de Holocaust.
Bij de Davidster is een regel uit Dewariem (Deuteronomium), een van de vijf boeken van de Torah, de Joodse naam voor het Oude Testament.
‘Gedenk wat Amalek u gedaan heeft… vergeet het niet. (DEUT: 25.17.19 )’ Daar onder staat hetzelfde in het Hebreeuws.
Symboliek
Amalek is de kleinzoon van Esau, die met zijn volk de aartsvijand van de Israëlieten was.
Onthulling
De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van de Stichting Levi Lassen.Het monument is onthuld op 12 oktober 1967 door opperrabbijn S. Beëri.
Locatie
Het gedenkteken was aangebracht op de gevel van het gebouw van de Stichting Levi Lassen, gelegen aan de Gedempte Gracht te Den Haag.
Levi Lassen 1884 – 1962
Jacques Levi Lassen werd op 25 februari 1884 in de Duitse plaats Bergen geboren – als Jacob Levi. Op 15-jarige leeftijd trad hij in dienst van de textielfirma Siegmund Strauss Jr. In 1904 stuurde deze firma hem naar Nederland om de leiding van een vestiging in Den Haag op zich te nemen. Hij besloot zich permanent in Nederland te vestigen en verkreeg in 1920 het Nederlanderschap en in 1923 (bij Koninklijk Besluit) de goedkeuring tot het voeren van de naam Lassen. Het bedrijf floreerde en groeide tot aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. J.L. Lassen verliet op aandrang van zijn medewerkers Den Haag en bracht de oorlogstijd door in New York. In 1946 nam hij de leiding van het concern weer op zich. Ter nagedachtenis aan de vroegere bewoners van de Joodse Buurt, wijdde J.L. Lassen zich de laatste 16 jaar van zijn leven aan het herontwikkelen van dit oude stadsgebied. Op 24 juni 1957 richtte J.L. Lassen de Stichting Levi Lassen op, waarvan hij tot zijn dood (5 maart 1962) enig bestuurder was en waaraan hij bij testament zijn gehele vermogen naliet.
Het Joods Kindermonument is ontworpen door de beeldende kunstenaars Sara Benhamou en Eric de Vries. Het monument heeft de vorm van zes trappen of ladders, in de vorm van opgestapelde stoelen die niet meer worden gebruikt, omdat de kinderen er niet meer zijn. Ze hebben allemaal een andere hoogte. Het idee van de ontwerpers is, dat je via de stoelentrap of -ladder omhoog klimt richting de hemel, waar de Joodse kinderen nu zijn. Op de stoelen zijn voornamen geschreven van 400 omgekomen kinderen met daarachter hun leeftijden. Deze 400 namen staan symbool voor alle omgekomen Joodse kinderen.
Het Joods Kindermonument is tegelijkertijd monument en een speeltoestel voor kinderen.
Monumenten wandelroute
U kunt een speciale wandelroute volgen om een beeld te krijgen van het Joods Erfgoed in Den Haag. Klik hier voor de wandelroute.
Over de kunstenaar
Meer informatie over de kunstenares Anat Ratzabi: over de kunstenaar
Donateurs
Dit monument is mede tot stand gekomen dankzij deze donateurs.
Joods Erfgoed
Wilt u meer weten over het Joods erfgoed Den Haag en Nederland, kijk dan ook eens bij de volgende links
Ceremonies
Voor informatie over ceremonies bij het monument verwijzen wij u naar de website van Ceremonies Joods Monument Den Haag.
Donateurs
Gemeente Den Haag
Stichting Levi Lassen
Prins Bernhard Cultuurfonds
Fonds 1818
Familie Kurzer
Nederlandse Spoorwegen
M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting
De Frans Mortelmans Stichting
Lexhanna Stichting
Stimuleringsfonds Rabobank Regio Den Haag
Formabouw Zoeterwoude
Piet van der Slikke & Sandra Swelheim
De heer en mevrouw R. Drake
Dr Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds
B’nai B’rith Loge Hollandia
Charlotte en Joop van Caldenborgh
Rob en Laura Zeldenrust-Meerts
Notariskantoor Adegeest
Goudse Stichting voor Joodse Sociale Arbeid
Meer informatie over Joods Den Haag kunt u vinden op onderstaande websites.
Joods Erfgoed Den Haag (Veel informatie op de tijdlijn is ontleend aan deze website)
Liberaal-Joodse Gemeente Den Haag
Nederlands Israëlietische Gemeente ‘s-Gravenhage
Joodse Begraafplaats Den Haag
Joods Cultureel Kwartier Amsterdam